........ดำเนินสะดวก เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดราชบุรี เป็นอำเภอที่มีการสัญจรทางเรือไปมามากที่สุด เพราะมีคลองเล็กคลองน้อย คลองใหญ่ คลองซอย คลองลำกระโดงมากที่สุด ประชาชนโดยทั่วไปมีอาชีพเกษตรกรรม การทำสวนเป็นส่วนมาก รองลงมาคือทำนา ทำไร่ เมื่อมีพืชผลที่เก็บได้ก็จะนำไปขายในตลาดดำเนินสะดวกที่เรียกกันว่า ตลาดน้ำดำเนินสะดวก เพราะประชาชนนำสิ่งของต่างๆ จากสวนมาขายกันมาก ใช้เรือบรรทุกของนำออกมาขาย ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวสวนจึงผูกพันกับลำน้ำ พื้นที่ส่วนมากเป็นน้ำจืด จึงเหมาะที่จะทำเกษตรกรรมปลูกผักต่างๆ อำเภอดำเนินสะดวกไม่มีป่าไม้ ไม่มีภูเขา มีแต่ลำคลอง และคลองซอยต่างๆ ประมาณ 200 กว่าคลอง
........อำเภอดำเนินสะดวก
........ก่อนที่จะเป็นคลองดำเนินสะดวกนั้น ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 พ.ศ. 2395 การคมนาคมโดยทั่วไป ใช้สัตว์เป็นพาหนะ เช่น ช้าง ม้า วัว ควาย ลา ล่อ และบรรทุกเกวียนและการใช้เรือ แต่ก็มีส่วนน้อยที่ใช้เรือ เพราะพื้นที่ในระยะนั้นเป็นพื้นที่นา ไร่ และป่ารกเป็นส่วนมาก ชุมชนในสมัยก่อนนี้ประมาณ 100 กว่าปี ใครต้องการสถานที่ทำกินก็จับจองได้ตามใจชอบ ตามความสามารถและกำลังของครอบครัวที่จะทำไหวและเพื่อให้ได้เป็นสิทธิของตนเองโดยสมบูรณ์ ก็ไปติดต่อเจ้าหน้าที่ที่หอทะเบียนที่ดินในตัวจังหวัดราชบุรี เมื่อมาทำรังวัดในจำนวนเนื้อที่ที่ทำการจับจอง ก็จะได้เป็นกรรมสิทธิ์ของตนเอง เมื่อทำเป็นโฉนดที่ดินเรียบร้อยแล้ว
........คลองดำเนินสะดวก
........พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ได้ทรงพระราชดำริ เมื่อปี พ.ศ.2409 เห็นว่าการคมนาคมที่ไปมาระหว่างกรุงเทพฯ สมุทรสาครมีคลองภาษีเจริญที่ทำการสัญจรไปมาได้สะดวกดี แต่ถ้ามีคลองระหว่างกรุงเทพฯ สมุทรสงครามและราชบุรีก็จะสะดวกขึ้นมาก โดยอาศัยแม่น้ำแม่กลองเป็นสื่อกลาง เมื่อเป็นคลองได้การไปมาหาสู่โดยทางน้ำก็จะมีความสะดวกและคล่องตัวมากขึ้น
ในปี พ.ศ.2409 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) ที่พระสมุหกลาโหม เมื่อครั้งยังพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระปราสาทสิทธิ์ เป็นผู้อำนวยการขุดคลองที่เชื่อมจากแม่น้ำท่าจีนเริ่มจากปากคลองบางยาง อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร กับแม่น้ำแม่กลอง ตำบลบางนกแขวก อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงครามการขุดคลองดำเนินสะดวก ได้เริ่มขึ้นในปลายปี พ.ศ.2409 โดยเริ่มจากแม่น้ำท่าจีน อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร โดยมีสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค) เป็นผู้ควบคุมดูแล และใช้...สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)
....
กำลังของทหาร ข้าราชการ และประชาชนร่วมกันช่วยขุด การขุดดินนี้ใช้กำลังแรงงานของคนล้วนๆ โดยไม่ได้ใช้เครื่องจักรหรือเครื่องทุ่นแรงอื่นๆ เลย นับว่าเป็นความดำริ ความวิริยะอุตสาหะของประชาชนในสมัยนั้นมาก คลองดำเนินสะดวกมีการใช้การสัญจรทางน้ำมาจนถึงปัจจุบันเป็นระยะเวลาถึงกว่า 100 ปี
........พระคุณท่านหลวงพ่อพระคูรวิชัยศีลคุณ (กมล คุณสีโล) อดีตเจ้าอาวาสวัดหลักหกรัตนาราม ได้เคยเล่าว่า ที่ทำการขุดคลองกันจริงๆ ส่วนมากเป็นคนจีนที่มาอยู่เมืองไทยใหม่ๆ เป็นผู้รับจ้างขุด หากเป็นเดือนหงาย กลางคืนจะทำการขุดดินกันทั้งคืน คนจีนสมัยนั้นส่วนมากจะไว้ผมเปีย เมื่อทำงานตอนกลางคืนจะนุ่งเพียงผ้าเตี่ยวผืนเดียว ขุดดินใส่ปุ้งกี๋แล้วก็หาบดินหรือแบกดิน เอาไปไว้ยังนอกเขต กลางคืนอากาศดี ไม่ร้อน ทำงานได้ตลอดทั้งคืน แล้วมาพักผ่อนตอนกลางวัน
........เมื่อชาวจีน เดินทางมาจากเมืองจีนทางเรือสำเภา มีเสื่อผืนหมอนใบ เมื่อได้เห็นต้นไม้เขียวๆ ที่เมืองไทย ก็ร้องว่า “ไม่ตายแล้ว” สมัยนั้นไม่มีหนังสือเดินทาง ไม่มีการตรวจคนเข้าเมือง มาถึงเมืองไทยแห่งใดก็อยู่ได้เลย คนจีนมีความขยันมาก อดทนและประหยัด บางคนทำงานหนัก กินแต่ข้าวต้ม เกลือ ผักต่างๆ โดยใช้ก้อนกรวดเล็กๆ ล้างให้สะอาด แล้วนำมาคลุกน้ำเกลือ ผักก็ต้มกับเกลือ บางทีก็เอาปลาเค็มมาแขวนไว้ที่วงข้าว เวลากินข้าวก็กินก้อนกรวดชุบเกลือ หรือกินข้าวต้ม ใช้ตะเกียบพุ้ยข้าวเต็มปาก แล้วคีบก้อนกรวดดูดเอาความเค็มของเกลือที่ติดก้อนกรวดนั้น เสร็จแล้วก็ล้างก้อนกรวดไว้ทำอาหารมื้อต่อไป ปลาเค็มตัวหนึ่งกินได้นาน บางทีก็เอาปลาเค็มจุ่มลงในผักต้มเกลือแล้วนำขั้นมาแขวนใหม่ ปลาเค็มตัวหนึ่งจึงกินได้หลายวัน ในบั้นปลายของชีวิตจะเห็นว่าชาวจีนส่วนใหญ่มีฐานะดี เป็นเศรษฐีกันมาก สังเกตได้จากบริษัท ห้างร้านใหญ่ๆ แม้ป้ายร้านจะชื่อไทยๆ ส่วนใหญ่เจ้าของเป็นคนจีน เพราะมีความขยัน อดทน ประหยัด ยอมลำบากเสียแต่แรกมาตอนหลังจะได้รับความสบาย พลอยให้ลูก หลาน เหลนมีความสะดวกสบายไปด้วย จึงมีคำพังเพยกล่าวเป็นคติสอนใจว่า “พูดถึงผัก ผักต่างๆ นั้นกลัวเจ๊ก พูดถึงเหล็ก เหล็กต่างๆ นั้นกลังฝรั่ง พูดถึงสตางค์ สตางค์ต่างๆ นั้นกลัวคนไทย”
........คลองดำเนินสะดวกเมื่อทำการขุดแล้วเสร็จ ได้ระยะทางยาว 840 เส้น มีอาณาเขตติดต่อกัน 3 จังหวัด คือจากประตูน้ำบางยาง ถึงประตูน้ำบางนกแขวก คือ
.............1. อำเภอบ้านแพ้ว จังหวัดสมุทรสาคร
.............2. อำเภอดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี
.............3. อำเภอบางคนที จังหวัดสมุทรสงคราม
